آینده نگری و داشتن مدیریت آفندی

در بند هفتم چرخش‌های تحول آفرین چشم انداز جهان شهر برکت و کرامت، «آینده نگری و داشتن مدیریت آفندی به جای مدیریت واکنشی و پدافندی» بیان شده است.
جنس کار مدیریت شهری به گونه‌ای است که ناخودآگاه به دلیل «گستردگی خدمات» و «تنوع و پیچیدگی وظایف» گاهی آن چنان گرفتار روزمرگی و رتق وفتق امور جاری می‌شود که از مقولات راهبردی و بنیادی غافل می‌ماند.

شاید این امر باتوجه به دائمی و شبانه روزی بودن خدمات شهرداری‌ها بیشتر به صورت ناخودآگاه و غیرارادی انجام و درگیرشدن در مسائل جاری سبب می‌شود رویکرد راهبردی و تشخیص نیاز‌های آینده در تفکر مدیران خدشه دار شود. در این وضعیت، مدیریت شهری بیشتر حالت واکنشی و پدافندی به خود می‌گیرد و از امور آتی و آفندی غافل می‌ماند و به جای آنکه خودش ایفای نقش فعال و «جریان سازی» در امور را به عهده بگیرد، می‌باید «در جریان» روند‌ها و فرایند‌های محیطی ایفای نقش کند. این امر سبب کاهش چشمگیر عملکرد و کندشدن یا توقف روند توسعه شهری می‌شود.

به هرحال، چون در شهرداری‌ها قوانین نهاد‌های دولتی حاکم نیست و آن‌ها به عنوان یک نهاد عمومی براساس قوانین خاصشان،  که مراجع ذی صلاح تصویب کرده اند، فعالیت می‌کنند و طبق همین اسناد بالادستی از اعتبارات دولتی بهره آن چنانی نمی‌برند و خودشان موظف اند درآمد کسب و هزینه کنند، ناگزیر کار بسیار سختی در اداره امور پیش رو دارند. ازاین رو، در سند چشم انداز دوره ششم شورای اسلامی شهر، چرخش تحول آفرین برای دستیابی به این مهم، یعنی «آینده نگری و داشتن مدیریت آفندی» پیش بینی شده است.

سازمان آفندی در ۴ حوزه «داخلی (درون سازمانی)، استراتژی، مدیریت عملیات و فراسازمانی (محیطی، بین المللی)» با تحلیل شرایط و اقتضائات، شناسایی و برنامه ریزی مستمر امور رویکردی پیشران، فعال و آینده نگر دارد که این نظام را در چهارچوب سازمان چالاک، یادگیرنده و هوشمند پیاده سازی می‌کند. وقتی می‌گوییم مدیریت آفندی، یعنی بهره گیری سازمان از سطح درخورتوجهی از «مهارت ادراکی» که براساس آن ضمن بررسی دقیق شرایط و روند‌های جاری از طریق آینده پژوهی و آینده نگری به جای «پیش بینی» آینده به «ساختن» و پرداختن آینده‌های پیش روی شهر می‌پردازد.

بر این اساس، شهرداری باید غیرسیاسی باشد؛ درحالی که قدرت درک و تحلیل مسائل سیاسی روز را دارد. هوشمند باشد؛ درحالی که نیروی انسانی خبره و متخصص دارد و مستقل باشد؛ درحالی که با سایر نهاد‌های دولتی برای انجام وظایفش هماهنگ است و رویکردی «پیشران» برای عمل به وظیفه و «پیشگیری» از بروز بحران‌های احتمالی دارد.